Zapalenie pęcherza moczowego

Co to jest zapalenie pęcherza moczowego i jakie są przyczyny

Pęcherz jest częścią układu moczowego. Nerki filtrują krew, aby wytworzyć mocz, jest on przenoszony przez moczowody, czyli takie rurki, aż do specjalnego worka, który go magazynuje – jest nim właśnie pęcherz. Stamtąd już prosta droga, bo przez cewkę moczową (kolejną rurkę) mocz wydostaje się na zewnątrz. Jak to się dzieje, że dopada nas zapalenie pęcherza? Co to w ogóle jest?  Do infekcji dróg moczowych, dochodzi wtedy, gdy dostaną się do nich bakterie (najczęściej Escherichia coli). Poprzez cewkę trafiają do pęcherza i powodują zapalenie w nim błony śluzowej. Jest to jedna z najczęstszych infekcji układu moczowego. Także przyczyną powstawania tego typu dolegliwości jest przede wszystkim zakażenie bakteriami, choć zdarza się, bardzo rzadko, że wywołać je mogą wirusy bądź grzyby.

Kto może mieć problem z tego rodzaju zapaleniem? Tak naprawdę każdy. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych, tylko kobiety dotyka to znacznie częściej. Jedynie 10% wszystkich przypadków dotyczy panów. Jest tak dlatego, że cewka moczowa kobiet jest dużo krótsza niż u mężczyzn, dodatkowo blisko niej znajduje się ujście pochwy i odbyt. Miejsca, gdzie obecność niektórych bakterii jest naturalna i są one niegroźne, ale wystarczy, że dostaną się cewki lub pęcherza i już mogą spowodować stan zapalny.

Są pewne czynniki, które zwiększają ryzyko, że może wystąpić zapalenie pęcherza moczowego. U osób dorosłych mogą to być np.:

• częste uprawnianie seksu,
• nieprawidłowa higiena osobista,
• stosowanie plemnikobójczych środków,
• alergia na pewne rodzaje środków higieny osobistej, np. perfumowane wkładki czy podpaski,
• cukrzyca,
• kamienie nerkowe,
• choroby nerek,
• predyspozycje genetyczne,
• obecność zakażenia w niedawnym czasie,
• korzystanie z basenów i toalet w miejscach publicznych,
• noszenie nieprzewiewnej bielizny ze sztucznych materiałów,
• ciąża.

Natomiast u dzieci czynnikami mogą być:

• bardzo młody wiek (dziewczynki poniżej 4 roku życia, chłopcy poniżej 1 roku),
• częste zaparcia,
• nieprawidłowości w funkcjonowaniu pęcherza,
• alergia na środki higieny osobistej,
• obecność cewnika, założonego przez dłuższy czas,
• nieobrzezanie u chłopców.

Objawy

Jak rozpoznać zapalenie pęcherza moczowego? 

Do najczęstszych objawów u osób dorosłych należą:

• ból i pieczenie w czasie oddawania moczu,
• częste chodzenie do toalety
• uczucie parcia na pęcherz, nawet gdy ten jest pusty,
• ból dolnej części brzucha,
• nietrzymanie moczu,
• nieprzyjemna jego woń,
• niekiedy może pojawić się krwiomocz

Symptomy te wydają się nie być groźne, lecz potrafią sprawić, że jakość naszego życia mocno się pogorszy. Dlatego też, nie ma co zwlekać i ich lekceważyć. Nie można zaniedbać infekcji, aby nie rozprzestrzeniła się dalej. W przypadku, gdy zakażenie przeszłoby wyżej, moczowodami aż do nerek, mogą pojawić się takie objawy, jak ból pleców, gorączka, nudności czy wymioty. Dlatego warto iść jak najprędzej do urologa lub lekarza pierwszego kontaktu, aby w porę zająć się leczeniem.

Warto zapamiętać, skrót, którym niekiedy posługują się lekarze, gdy mówi się o infekcjach pęcherza czy nerek, nazywane są one zakażeniem układu moczowego –  w skrócie ZUM.

Jak rozpoznać u dziecka zapalenie pęcherza?

U małych dzieci niekiedy jedynym objawem występowania zakażenia układu moczowego może być gorączka (powyżej 37,7°C). Wówczas, gdy nie ma innych dolegliwości, lekarze zlecają badanie moczu, by sprawdzić czy faktycznie doszło do infekcji.

Do innych objawów, które mogą wystąpić u dzieci zaliczamy:

u niemowląt i dzieci poniżej 2 roku życia:

• brak apetytu,
• słaby przyrost masy ciała,
• drażliwość, płaczliwość
• ospałość

u dzieci starszych, powyżej 2 roku życia:

• ból i pieczenie w czasie oddawania moczu
• częsta potrzeba korzystania z toalety,
• ból dolnej partii brzucha,
• nietrzymanie moczu (np. moczenie się w nocy dziecka)
• zmęczenie.

Rozpoznanie i leczenie zapalenia pęcherza moczowego

Kiedy pacjent udaje się do lekarza z dolegliwościami ze strony układu moczowego, lekarz zazwyczaj zleca mu wykonanie badania moczu. Dodatkowo bada chorego i sprawdza czy występuje u niego bolesność podbrzusza.

Zwykle już badanie ogólne próbki moczu wskazuje na to, czy mamy do czynienia z infekcją pęcherza moczowego (analiza pokazuje, że są w nim obecne białe krwinki, które odpowiadają za zwalczanie infekcji). Na badanie ogólne nie trzeba długo czekać, wynik często otrzymuje się tego samego dnia, co pomaga szybko podjąć leczenie.

W niektórych sytuacjach lekarz nie zleca badania moczu, tylko od razu przepisuje antybiotyk. Jest tak wtedy, gdy kobieta skarży się na objawy charakterystyczne dla ZUM, a nie występują przy tym inne, które by wskazywały na np. zakażenie pochwy.

Natomiast niekiedy badanie ogólne moczu to za mało i dobrze jest dodatkowo oddać próbkę na posiew. Na wynik należy poczekać kilka dni, około trzech. Po jego uzyskaniu lekarz może dobrać skuteczny antybiotyk, który będzie działał dokładnie na ten rodzaj bakterii, który spowodował infekcję. Mężczyźni mogą stosować te same antybiotyki co kobiety, zwykle u panów leczenie trwa trochę dłużej.

Poprawa samopoczucia powinna być odczuwalna już po 24 godzinach. Gdyby po 2 dniach od rozpoczęcia kuracji nie byłoby poprawy, warto udać się ponownie do lekarza. 

Jak wyleczyć zapalenie pęcherza moczowego?

Gdy pacjent nie skarży się na żadne z objawów, ale w badaniu moczu wyszły nieprawidłowości, nieraz wystarczy lek o działaniu przeciwzapalnym. Do tego można wspomóc się naturalnymi metodami, które będą wspomagać kurację.

Niekiedy jednak to nie wystarczy i lekarz musi przepisać antybiotyk, który poradzi sobie z bakteriami. Niezwykle ważne jest, by stosować się do zaleceń lekarza. Aby problemy z pęcherzem nie nawracały, trzeba kurację doprowadzić do końca. Nie wolno przerwać przyjmowania leku, gdy poczujemy się lepiej, czy dolegliwości ustąpią. Takim działaniem możemy doprowadzić do  nawrotu choroby i  wyleczenie jej będzie trudniejsze. Leki bierzemy dokładnie tyle dni ile zalecił nam lekarz.

Jak wspomagać się domowymi sposobami w zapaleniu pęcherza moczowego?

W oczekiwaniu na wizytę u lekarza można już w domu, spróbować załagodzić męczące symptomy ZUM. Po co warto sięgnąć z domowej apteczki?

Przede wszystkim po wodę. Picie jej w dużych ilościach, a przy zapaleniu pęcherza jest to około 3 litrów dziennie, pomaga wypłukać bakterie, które wydalane są razem z rozcieńczonym moczem. Można też wspomóc się herbatami ziołowymi, tymi które mają moczopędne działanie.

Powszechnie poleca się przyjmowanie żurawiny i preparatów, które ją zawierają. Ma ona działanie przeciwzapalne, zawiera dużo witaminy C przez co działa hamująco na bakterie i ich rozwój. Zażywanie dużej ilości witaminy C zmienia pH moczu, staje się on bardziej kwaśny, a w takich warunkach bakterie nie będą się rozwijać. Kwaśne środowisko jest niesprzyjające dla drobnoustrojów.

By nie zaszkodzić sobie bardziej, odpowiednia higiena jest tu podstawą. Mycie się po każdym skorzystaniu z toalety, w miarę możliwości oraz wycieranie się ręcznikami jednokrotnego użytku.

Żeby załagodzić męczące objawy, można też spróbować wziąć niedługą kąpiel lub zrobić nasiadówki z ziołowych naparów (np. rumianku, kory dębu, pokrzywy, szałwii). Mają ona działanie rozluźniające, ale też przeciwzapalne czy przeciwbólowe. Wygrzanie się dobrze wpływa na przyspieszenie leczenia.

W celu uzyskania większej ilości informacji polecamy stronę Polskiego Towarzystwa Urologicznego lub zasięgnięcie porady u naszych specjalistów.