Zapalenie wielomięśniowe

Choroby reumatyczne dotykają kości, stawy, a nawet mięśnie lecz wszystkim kojarzy się ze starością, jak jej urok. Nie należy żyć w tym przekonaniu, gdyż jest coraz więcej odmian chorób seniorów, które występują u młodszych ludzi czy nawet dzieci. Jedną z chorób która dotyka i młodych i tych starszych jest zapalenie wielomięśniowe. Oprócz tego że prace nad przyczynami zachorowalności na chorobę wciąż trwają, jest na tyle niebezpieczna że zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych. Aby jednak temu zapobiec należy skorzystać jak najszybciej z usług lekarzy gdy wystąpią u nas typowe objawy zapalenia wielomięśniowego.

Zapalenie wielomięśniowe – co to jest i skąd się bierze?

Zapalenie wielomięśniowe (PM) jest to jedna z układowych chorób tkanki łącznej, z występujących charakterystycznym zapaleniem danej tkanki. Co to oznacza? Przewlekłe schorzenie z grupy chorób reumatycznych, na które narażone są wszystkie mięśnie, a także narządy. Dodatkowo jeśli choroba występuje z objawami dotyczącymi skóry, mówimy wtedy o zapaleniu skórno-mięśniowym (DM). Ze względu na różne czynniki dochodzi do idiopatycznego przewlekłego stanu zapalnego co prowadzi do osłabienia siły mięśni.

Lecz jak do tego można doprowadzić?
To jest wciąż zagadką wielu naukowców, gdyż ze względu na sama nazwa idiopatyczne, czyli o nieznanym pochodzeniu. Nieprzerwanie trwa mnóstwo badań, aby poznać dokładną przyczynę zachorowalności na właśnie tą z grupy reumatycznych. Aktualnie zostało wyznaczone kilka z czynników, które mają wpływ na powstanie zapalenia wielomięśniowego. Są to:

• czynniki immunologiczne (odpornościowe) → przeciwciała atakujące własne komórki, choroba Hashimoto, cukrzyca typu 1,
• uwarunkowania genetyczne,
• wpływ środowiska (przede wszystkim różnego rodzaju wirusy).

Dodatkowo zaznacza się jako jedna z przyczyn płeć damską, gdyż właśnie kobiety 2-4 razy częściej chorują na choroby reumatyczne niż mężczyźni.

Ważnym aspektem jest też wiek, który różni się nieco między dwoma jednostkami chorobowymi. Dla PM jest to czas między 50 a 60 rokiem życia, natomiast dla DM 5-15 rok → faza dziecięca oraz 35-65 rok → faza dorosła. W kwestii dorosłych średnio rozpoznaje się chorobę w wieku 40 lat zarówno dla PM jak i dla DM.

Objawy przy zapaleniu wielomięśniowym

W zależności od lokalizacji schorzenia wyróżnia się oczywiście innego rodzaju objawy. Jednakże wyróżniamy tetrade choroby, czyli tzw. 4 najczęściej pojawiające się w każdej odmianie objawy. Są to:

• uczucie symetrycznego osłabienia,
• ciągłe niewytłumaczalne zmęczenie,
• często spadek masy ciała,
• rzadko, lecz zdarza się gorączka bądź stany podgorączkowe.

Objawy mięśniowe

• Głównie osłabienie mięśni w okolicy barków, bioder, pleców lub karku.
• Osłabienie mięśni okoruchowych przez co mogą wystąpić zaburzenia widzenia bądź oczopląs.
• Osłabienie mięśni przełyku, gardła czy krtani – dosfagia i dysfonia co może przyczynić się do zachłyśnięcia pokarmem.
• Kłopoty z radzeniem sobie w czynnościach dnia codziennego, głównie chodzenie po schodach, wstawanie z łóżka czy krzesła, unoszenie rąk powyżej głowę.
• Drżenie mięśni czy zaniki – w późnej fazie.

Objawy stawowe

• Obrzęk.
• Ból.
• Zapalenia stawów nienadżerkowe.

Objawy skórne → występują przy zapaleniu skórno mięśniowym (DM).
Objawy sercowe

• Bradykardia, czyli znacznie zwolnione tempo bicia serca lub
• Przyspieszona akcja serca.
• Niewydolność serca – rzadko.

Objawy płucne

• Przewlekła niewydolność oddechowa.
• Suchy kaszel z dusznościami.
• Choroby płuc, np. śródmiąższowa choroba płuc.

Objawy przewodu pokarmowego

• Często pojawiające się refluksy żołądkowo-przełykowe.
• Zaburzona perystaltyka jelit.
• Krwawienia bądź owrzodzenia – rzadko, na mocno zaawansowanym etapie choroby.

Zwapnienia → czyli jakby stwardnienia tkanki przez odkładanie się w niej soli wapnia. Może dotyczyć ścięgien, powięzi, mięśni, tkanki podskórnej bądź nawet skóry.
Podane objawy mogą wystąpić lecz nie muszą. Każdy pacjent jest inny, aczkolwiek należy pamiętać że u dzieci objawy są jednak takie same jak u dorosłych i nie wolno ich lekceważyć.

Jak rozpoznać i zdiagnozować zapalenie wielomięśniowe?

Jeśli ze względu na różne objawy tej choroby występujące u nas mamy przeczucie, że możemy mieć do czynienia z PM, należy udać się niezwłocznie do lekarza rodzinnego. Lekarz zbierze od nas szczegółowy wywiad, zapyta również o choroby współistniejące.

Jest to bardzo ważne zwłaszcza przy postawieniu diagnozy, gdyż zapalenie wielomięśniowe bardzo łatwo pomylić z innymi chorobami podobnego pokroju. Mowa tutaj chociażby o zespole Shulmana, Cushinga, zapalenia mięśni towarzyszące nowotworowi czy choroby tarczycy. Taką diagnostykę różnicową przeprowadzi z nami lekarz reumatolog do którego dostaniemy skierowanie od lekarza rodzinnego.

Specjalista ponownie przeprowadzi z nami wywiad, lecz już pod kątem postawienia bardzo dokładnej diagnozy bez możliwości pomyłki. Pacjent zostanie zapytany jeszcze raz o inne choroby, infekcje, choroby w rodzinie, zażywane leki czy substancje odurzające, które mogą prowadzić do osłabienia oraz zapalenia.

Skupi się na zrobieniu badania fizykalnego dotyczące siły mięśniowej, co pozwala na zadecydować na jaką skalę problem jest poważny. Następnie zostanie nam przeprowadzony kompleks badań, w których skład wchodzi badanie laboratoryjne, czynnościowe oraz obrazowe.

W badaniach laboratoryjnych oczywiście mowa o badaniu krwi, ale również biopsji, co wiąże się z chirurgicznym wycinkiem mięśnia.

Oprócz wykonanego rezonansu magnetycznego, tomografii czy RTG klatki piersiowej, stawów i kości, lekarz zaleci zrobić elektromiografię. Jest to podstawowe badanie elektryczne mięśni i nerwów za pomocą specjalnego urządzenia, który wywołuje naturalne potencjały elektryczne. Dodatkowo może zostać wykonana spirometria bądź EKG w przypadku podejrzenia zajęcia płuc lub serca.

Ze względu na sama ilość badań brzmi to poważnie i tak jest. Łatwo pomylić zapalenie wielomięśniowe z innymi chorobami tkanki łącznej z tego względu tak niezwykle ważne są badania aby właściwie postawić diagnozę.

Leczenie zapalenia wielomięśniowego

W zależności od tego czy choroba dotyka tylko mięśni czy zajęła również narządy, uzależnione jest odpowiednie leczenie. W głównej mierze jest to farmakoterapia, z grupy glikokortykosteroidów, która czasami musi być prowadzona już do końca życia pacjenta. Na pierwszym etapie leczenia stosuje się duże dawki leku doustnie bądź dożylnie.

W sytuacji, gdy leczenie sterydowe nie przynosi pożądanej poprawy stosuje się jeszcze mocniejsze leki immunosupresyjne z tzw. II rzutu, lecz to tylko w bardzo ciężkich przypadkach. Na 3 etapie leczenia, gdy uda się uzyskać wyciszenie objawów choroby schodzi się do jak najmniejszych dawek leków, jednak są one niezbędne, aby zapobiec nawrotom choroby.

Reumatolog oprócz wprowadzenia leczenia farmakologicznego skieruje nas do fizjoterapeuty na leczenie usprawniające. We wszystkich chorobach związanych z układem ruchu leczenie poprzez kinezyterapię jest kluczowe, aby złagodzić chorobę oraz przywrócić szkodliwe zmiany.

Terapeuta w głównej mierze zaleci ćwiczenia w wodzie: basen, fitness, aqua aerobik. Woda niesamowicie odciąża miejsca zaognione chorobowo, umożliwiając wykonywanie wielu ruchów w odciążeniu i co najważniejsze bezboleśnie. Dostaniemy cały zestaw ćwiczeń do wykonywania również w domu.

Kładą one duży nacisk na zapobieganie skurczom, poprzez rozciąganie, zmiany napięcia mięśni wraz ze zmianą ich długości czy ogólne usprawnianie. Dodatkowo możemy skorzystać z usługi terapii manualnej czy kinesiotapingu, które zadbają o powrót do naszej przedchorobowej siły mięśniowej.

Należy pamiętać, że mimo iż choroby nie da się wyleczyć ani w żaden sposób się przed nią uchronić czynnościami profilaktycznymi, to da się z nią żyć. Najważniejsze jest jak najszybsze wdrożenie terapii, co oznacza, aby nie lekceważyć objawów i nie bać się skorzystać z pomocy lekarzy, a zadbać o swoje zdrowie