Zapalenie najądrza

Zapalenie najądrza

Zapalenie najądrza to stan, który wywołuje ból i obrzęk w okolicach intymnych. Dolegliwości te pojawiają się u mężczyzn nie tak rzadko. Wystąpić mogą w każdym wieku, choć częściej choroba dotyka osoby młode. Objawy rozwijają się szybko i zazwyczaj są jednostronne. Wcześnie zdiagnozowana choroba i podjęte leczenie szybko pomaga uporać się z problemem. Jeżeli stan zapalny nie zostanie wcześnie wykryty, może dojść do pewnych powikłań, gdy nie rozpocznie się leczenia na czas.

Co to jest zapalenie najądrza?

Najądrze to wewnętrzna parzysta część organów płciowych u mężczyzny. Znajduje się w mosznie, otula jądro z góry, po bokach i z tyłu. Zbudowane jest z kanalików, które odprowadzają nasienie z jądra i je magazynują. Dodatkowo produkuje wydzielinę, która powoduje, że plemniki dojrzewają – nabywają zdolności ruchu.

Stanem zapalnym nazywamy sytuację, gdy dojdzie do zakażenia, najczęściej bakteryjnego. Często zaczyna się ono w najądrzu, a potem przechodzi na jądro. Gdy pacjent czuje ból lub znaczny dyskomfort w okolicach jądra, dużym prawdopodobieństwem jest to, że mamy do czynienia właśnie z tą chorobą.

Jaka jest przyczyna zapalenia?

Jest kilka przyczyn powstania zapalenia, do najczęstszej zalicza się zakażenie bakteriami, które powodują także zakażenie układu moczowego. Mogą to być np. bakterie E. coli, pałeczka zapalenia płuc, paciorkowce, gronkowiec złocisty. Najczęściej do zakażenia najądrza dochodzi w sytuacji, gdy przy chorobie układu moczowego dojdzie do jakiegoś powikłania. Jeśli mocz spotka na drodze ujścia przeszkodę lub blokadę, wówczas może dojść do jego cofnięcia. Taki zakażony mocz może wówczas spowodować zapalenie. Ta postać pojawić się może u dzieci oraz u starszych mężczyzn, którzy chorują na przerost gruczołu krokowego.

Przyczyną zapalenia są też choroby przenoszone drogą płciową. Zakażenie chlamydią to 47% przypadków,  od rzeżączki bierze się 20% zachorowań. Jednak przebieg zakażenia pochodzącego od chlamydiozy jest dużo cięższy. Patogeny tych chorób mogą spowodować zapalenie cewki moczowej, skąd drobnoustroje przedostać się mogą do najądrza powodując stan zapalny. Do zachorowania dochodzi głównie u mężczyzn w młodym wieku, którzy są aktywni seksualnie.

Mężczyźni, którzy są po zabiegach urologicznych, jak cewnikowanie, czy chirurgicznych zabiegach okolic prostaty, mogą zachorować na skutek powikłania po wykonanych procedurach.

Zapalenie może pojawić się, jako powikłanie po przejściu choroby wirusowego zapalenia przyusznic, czyli świnki. Przyczyną jest wtedy wirus powodujący świnkę, który z krwią może przenieść się do najądrza. Tego rodzaju powikłanie zdarza się u 20-30% chłopców, którzy przechodzą świnkę po zakończonym okresie dojrzewania.

Mężczyźni chorujący na gruźlicę płuc albo nerek mogą zachorować na gruźlicze zapalenie najądrzy. Do zapalenia dochodzi drogą krwi.

U niektórych pacjentów nie da się ustalić przyczyny zapalenia najądrza. Kwalifikuje się wówczas przyczynę choroby, jako idiopatyczną, czyli o nieznanym, niewyjaśnionym pochodzeniu.

Jakie są objawy zapalenia najądrza?

Stan zapalny najądrza często występuje razem z zapaleniem jądra. Zazwyczaj jest to choroba tak zwana ostra. Pojawia się nagle, ma gwałtowny przebieg. Występujące dolegliwości utrudniają pacjentowi normalne funkcjonowanie. W ciągu zaledwie paru dni pojawia się u pacjenta ból w mosznie i jej obrzęk. Jądro robi się bolesne i zwiększa swoją objętość. Ból stopniowo narasta w ciągu kilku dni.

Wystąpić mogą także symptomy wskazujące na przebyte niedawno lub trwające zapalenie układu moczowego, cewki moczowej lub zapalenie gruczołu krokowego. Świadczyć o tym mogą częstsze parcie na mocz, bolesność w czasie jego oddawania, pieczenie cewki, pojawiająca się wydzielina, ból w kroczu albo u nasady członka.

Typowo z tą chorobą nie występują objawy charakterystyczne dla zapalenia. Jeśli natomiast pojawi się gorączka, ból głowy, złe samopoczucie czy wymioty, zazwyczaj powiązane są z zapaleniem układu moczowego lub prostaty. Dodatkowo chory może odczuwać bolesność jądra w czasie stosunku seksualnego.

W jaki sposób rozpoznaje się chorobę?

Pacjent doświadczający niepokojących objawów ze strony układu moczowo-płciowego powinien niezwłocznie udać się do lekarza, najlepiej urologa. Nie powinno być tu miejsca na wstyd, bo chodzi przecież o zdrowie. Dla lekarza liczy się przede wszystkim to, by jak najszybciej rozpoznać chorobę i pomóc pacjentowi poprzez wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Zazwyczaj już po zgłaszanych przez chorego objawach, specjalista jest w stanie wstępnie ustalić diagnozę. Lekarz będzie jednak chciał również zbadać pacjenta. Obejrzy mosznę, poprzez dotyk sprawdzi jej zawartość, kształt i wielkość oraz bolesność najądrza i jądra.

Jest jeden objaw, nazywany objawem Prehna, którego obecność często wystarcza do tego, by rozpoznać chorobę. Dotyczy on jądra i najądrza. W momencie, gdy pacjent będąc w pozycji stojącej uniesie mosznę do góry, dolegliwości bólowe się zmniejszają. Gdy tak się dzieje, bierze się objaw za dodatni i rozpoznaje się chorobę. (Jeśliby w czasie unoszenia moszny dolegliwości bólowe się nasilały, wówczas należałoby podejrzewać inną chorobę, jak skręt jądra.)

Niekiedy pacjenta wysyła się również na badanie USG jądra. Robi się to, by sprawdzić czy wszystkie przepływy krwi są odpowiednie, wykluczyć poważne choroby, jak ropień w mosznie czy guz jądra.

Dodatkowe badania, np. moczu, czy wydzieliny z cewki moczowej zleca się, jeśli występują objawy wskazujące na zakażenie układu moczowego czy cewki moczowej.

Jak leczyć zapalenie najądrza?

Trafnie postawiona diagnoza i wprowadzenie odpowiedniego leczenia doprowadza do ustąpienia całkowicie objawów w ciągu 2 tygodni. Natomiast ciężkie zapalenie, z objawami świadczącymi o dodatkowym zapaleniu ze strony układu moczowo-płciowego, jest wskazaniem do leczenia szpitalnego. Niekiedy z interwencją chirurgiczną.

Leczenie domowe, polega na:

• stosowaniu antybiotyków, leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych przepisanych przez lekarza,
• leżeniu w łóżku,
• robieniu zimnych okładów (np. z lodu)
• unoszeniu moszny, by zmniejszyć ból.

To, jaki lek przepisze lekarz, zależy od wieku i aktywności seksualnej pacjenta, oraz tego, czy przebył jakieś zabiegi urologicznych (np. cewnikowanie):

• Przy niskim ryzyku rzeżączki, a z nią się często wiąże zapalenie cewki moczowej – stosuje się antybiotyki, jak fluorochinolon lub doksycyklinę, czasem w połączeniu jedno i drugie. Niekiedy należy też włączyć dodatkowy antybiotyk.
• Gdy ryzyko rzeżączki jest wysokie, pacjent otrzymuje leki takie jak ceftriakson – domięśniowo jednorazowo i doksycyklinę na około 14 dni.
• Mężczyźni nieaktywni seksualnie otrzymują sam Fluorochinolon do przyjmowania doustnie przez około 14 dni.

Tego rodzaju leczenie podejmuje się przy ostrym zapaleniu najądrza, ale też jądra.

Przewlekłe zapalenie leczone jest antybiotykami przez długi czas, około 6-8 tygodni. Natomiast ciężkie zakażenie z objawami ogólnoustrojowymi jest wskazaniem do hospitalizacji i niekiedy także leczenia chirurgicznego.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie?

Zbyt późne podjęcie leczenia, lub przewlekłe zakażenie może nie udać się do końca wyleczyć. Natomiast dobre rokowania daje odpowiednio szybka reakcja na pojawiające się pierwsze symptomy choroby. Co za tym idzie, podjęcie leczenia zleconego przez specjalistę przez wyznaczony czas, daje szanse prawie zawsze na całkowite wyleczenie.

Jakie mogą być powikłania zapalenia najądrza?

Powikłania występują częściej u mężczyzn w starszym wieku, lub u tych, którzy mają współistniejące choroby urologiczne. Do najczęstszych powikłań zalicza się:

• ropień, występuje u osób nieleczonych lub, gdy zbyt późno podjęto leczenie, występuje u 3-8% chorych;
• niedokrwienie i martwica tkanki, przez ucisk miejsca zapalnego na naczynia krwionośne;
• zanik jądra,
• przewlekły ból jądra, stały lub przemijający;
• częste nawroty zapalenia najądrza i rozwój przewlekłego stanu zapalnego
• zaburzenia płodności.
• rzadko, ale u osób nieleczonych niekiedy dochodzi do zarośnięcia nasieniowodów.

Po zakończeniu leczenia, warto udać się na kontrolę do lekarza urologa, który sprawdzi czy podjęte kroki były skuteczne. Należy pamiętać, że gdy do zakażenia doszło na skutek powikłania po chorobie przenoszonej drogami płciowymi, wszyscy partnerzy seksualni osoby chorej powinni również odbyć leczenie. Zasady bezpiecznego seksu są niezwykle ważne, aby uniknąć na przyszłość ponownego zachorowania na tę chorobę.

W celu uzyskania większej ilości informacji polecamy stronę Polskiego Towarzystwa Urologicznego lub zasięgnięcie porady u naszych specjalistów.