USG tarczycy

Choroby tarczycy zdarzają się obecnie wśród populacji bardzo często i według danych statystycznych cierpi na takie schorzenia około 40% populacji. Ze względu na dużą zachorowalność tego narządu, ważnym jest stosowanie odpowiedniej diagnostyki w celu postawienia trafnej diagnozy. Obecnie szerokie zastosowanie mają badania laboratoryjne, scyntygrafia i ultrasonografia. USG tarczycy jest wykonywane bardzo często ze względu na jej nie inwazyjność w ciało pacjenta oraz fakt, że mimo iż jest ono tanie i łatwe, to cieszy się dużą skutecznością oceny konkretnych tkanek organizmu.

Co to jest USG?

Badanie ultrasonograficzne, czyli w skrócie właśnie USG jest badaniem szybkim, nieinwazyjnym i bezbolesnym. Polega na pokryciu skóry, badanej okolicy ciała bezwonnym i bezbarwnym żelem do USG, a następnie przyłożeniu odpowiedniej głowicy aparatu ultrasonograficznego. Na ekranie urządzenia pojawia się obraz tkanek podskórnych badanego miejsca w celu ich zbadania i opisania. Zalety korzystania z tego badania:

• szybkie rozpoznanie,
• doprecyzowanie badania palpacyjnego i diagnozy,
• prostota wykonania,
• wynik badania natychmiastowy,
• nieinwazyjne i bezbolesne,
• powtarzalność badanie w celu oceny skuteczności leczenia.

Czym jest tarczyca?

Tarczyca jest nieparzystym gruczołem dokrewnym, kształtem przypominająca motyla. Umieszczona jest po przednio-dolnej stronie szyi i jest niewielkich rozmiarów, prawidłowy gruczoł u dorosłego człowieka powinien mieć około 6 cm długości. Jednakże w porównaniu do innych gruczołów jest jednym z największych, a u kobiet w czasie ciąży może dodatkowo jeszcze zwiększać swoje rozmiary. Zbudowana jest z płata prawego i lewego, które połączone są, tak zwaną cieśnią. Cały narząd jest otoczony specjalną torebką, która wyznacza granice całej tarczycy. Najważniejszą rolą tego gruczołu jest wytwarzanie hormonów tarczycowych, czyli:

• tyroksyna – T4,
• trójjodotyronina – T3,
• kalcytonina,

tym samym odpowiednio regulując gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu i wpływając na metabolizm. Ważnym jest dodać, że dwa pierwsze hormony są bardzo ważne dla organizmu, gdyż wpływają na prawidłową pracę narządów płciowych, układu sercowo-naczyniowego i nerwowego, a także regulują odpowiedni wzrost człowieka.

Na czym polega USG tarczycy?

Badanie ultrasonograficzne tarczycy jest jednym z wielu innych badań, które wykonuje się w celu diagnostyki tego narządu i zawsze opiera się na wykonanym uprzednio badaniu podmiotowym i przedmiotowym. Całe badanie jest bezbolesne i dość szybkie, gdyż całość zazwyczaj trwa mniej niż 10 minut i od razu wystawiany jest opis USG. Wykonanie polega na odsłonięciu przez pacjenta szyi, aby nic nie przeszkadzało. Następnie lekarz przykłada głowicę aparatu USG z nałożonym już na nią specjalnym żelem, który jest bezbarwny i bezwonny, lecz może być zimny. Po uprzednim takim przygotowaniu lekarz analizuje na komputerze obraz odbierany z głowicy, robi zdjęcia i opisuje, zarówno parametry narządu, jak i jego wygląd.

Jakie są techniki wykorzystywane w badaniu USG tarczycy?

Aktualnie cała medycyna stoi już na wysokim poziomie i pnie się coraz wyżej, dotyczy to również ultrasonografii. Stosowane są coraz nowocześniejsze metody w celu uzyskania jak najdokładniejszego opisu badania. Jednym z nich jest: obrazowanie harmoniczne, trapezoidalne i rozszerzone pole widzenia, mapowanie mikrozwapnień czy elastografia.
Na rynku obecnie stosuje się kilka rodzajów wykonania badania ultrasonograficznego tarczycy. Wyróżnia się USG:

• złożone przestrzennie,
• trójwymiarowe,
• z zastosowaniem środka kontrastującego.

Kto może wykonać USG tarczycy i ile kosztuje?

Świetną zaletą, jaką niesie ze sobą wykonanie badania ultrasonograficznego tarczycy, jest fakt, że może je wykonać wiele różnych specjalistów. USG tarczycy najczęściej wykonuje lekarz endokrynolog od razu podczas wizyty specjalistycznej, ale również można to uzyskać bezpośrednio od radiologa, ginekologa czy nawet na wizycie kardiologicznej.

Badanie można wykonać w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) i wtedy badanie takie jest całkowicie bezpłatne, wymaganiem jest tylko posiadanie skierowania na badanie. Drugą zaś opcją jest możliwość skorzystania z usług prywatnych. Ta opcja nie potrzebuje skierowania, jednakże jest ona za odpowiednią opłatą. W zależności od miejsca wykonania usługi koszt takiego badania wynosi średnio między 150 zł, a nawet dochodzi do 230 zł.

Co dokładnie ocenia badanie USG?

Badanie ultrasonograficzne tarczycy ocenia prawidłowość anatomiczną narządu oraz jego funkcjonowania lub wykrywa wszelkie jej nieprawidłowości, zarówno w budowie, jak i pracy.
Dokładnie ocenione i opisanie miąższu tarczycy polega na zbadaniu:

• wielkość, długość i szerokość płatów tarczycy,
• całą torebkę płatów, czyli granice gruczołu,
• echogeniczność miąższu,
• zaburzenia rozlane bądź ogniskowe,
• czy występuje naciekanie okolicznych narządów i tkanek na szyi,
• stan morfologiczny okolicznych węzłów chłonnych,
• jeśli istnieje taka potrzeba, określić wskazania do wykonania biopsji cienkoigłowej.

W przypadku, gdy specjalista wykonujący badanie zauważy obecność różnego rodzaju zaburzeń, to również należy je ocenić. Opisie podlegają wtedy granice zmian, echogeniczność, liczba, wielkość, położenie, lokalizacja, unaczynienie bądź obecność zwapnień.

Co może wykryć USG tarczycy?

W celu zdiagnozowania całego narządu tarczycowego należy wykonać, zarówno badanie podmiotowe, jak i przedmiotowe pacjenta. W skład wchodzi wiele innych badań, które należy wykonać, aby mieć dokładny opis zarówno budowy, jak i funkcji narządu. Badanie ultrasonograficzne stosuje się w celu określenia czy występują nieprawidłowe zmiany morfologiczne w tarczycy, łącznie z ich dokładnym opisem. Najczęściej wykrywane są:

• zwłóknienia,
• zwapnienia,
• zmiany tkankowe,
• różnice płynowe,
• zwyrodnienia,
• krwiaki i ropnie,
• zmiany echogeniczności miąższu,
• guzki i nowotwory,
• wady wrodzone,
• wole guzkowe,
• powiększone węzły chłonne.

Na podstawie wyników badań laboratoryjnych oraz umiejętnie przeprowadzone USG tarczycy można stwierdzić występowanie różnych chorób. Zalicza się do tego nadczynność lub niedoczynność tarczycy, zapalenie narządu, wole guzkowe, chorobę Hashimoto, zmiany nowotworowe i wiele innych.

Kiedy warto wykonać USG tarczycy?

Badanie ultrasonograficzne tarczycy najczęściej zlecane jest przez specjalistów, jeśli jednak są podejrzenia zaburzeń ze strony gruczołu, można udać się na jego wykonanie we własnym zakresie, np. przed wizytą endokrynologiczną. Typowymi wskazaniami czy symptomami do przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki jest:

• badanie profilaktyczne,
• obciążenie genetyczne pacjenta do wystąpienia patologii tarczycy,
• diagnostyka chorób, jak chociażby Hashimoto czy Graves’a Basedova,
• wykluczenie występowania nowotworu,
• wyczuwalne w dotyku powiększenie narządu lub wole,
• częste duszności po wykluczeniu układu oddechowego,
• dysfagia, czyli kłopoty z przełykaniem bez stwierdzonej innej przyczyny,
• badanie kontrolne w istniejących już schorzeniach tarczycy, jako sprawdzenie, czy aktualna terapia przynosi efekty,
• występowanie objawów nadczynności bądź niedoczynności tarczycy.

Jak się przygotować do USG tarczycy?

Badanie ultrasonograficzne tarczycy nie wymaga specjalnego przygotowania przed jego wykonaniem. Najważniejszym jest tylko odsłonięcie całej szyi i zdjęcie biżuterii, jeśli pacjent ma taką na sobie. W przypadku, gdy osoba badana spożywa leki na stałe, to przed badaniem nie należy ich odstawiać, a można śmiało je wziąć. Jednakże najważniejsze jest, aby nie pić alkoholu i napojów zawierających kofeinę oraz nie palić tuż przed badaniem. Zaleca się również przyjść na USG tarczycy nie objedzonym, a po spożyciu lekkiego posiłku.