Przeziębienie

Gdy na zewnątrz „szaro, buro i ponuro”, wokół spadające liście z drzew, a pogoda nie rozpieszcza słońcem, tylko daje chłód i częste deszcze zmienia się również zdrowie ludzi. Czas jesieni, zimy i nawet wczesnej wiosny kojarzy się z kaszlem, katarem i ogólnym osłabieniem organizmu. Ma na to wpływ częsta zachorowalność na typowe dla tego okresu choroby, jak grypa, infekcje czy przeziębienia. Dla nikogo nie jest to nic przyjemnego, lecz na szczęście istnieją na schorzenia tego typu różne metody działania. Dzielą się na te, które pozwalają zwiększyć odporność organizmu, aby do choroby nie doprowadzić lub te, które skutecznie pomagają w walce organizmu z infekcją. Jak rozpoznać czy to przeziębienie oraz co robić w momencie zachorowania? Wszystkie niezbędne informacje w temacie przeziębienia można znaleźć w poniższym artykule.

Jak działa układ oddechowy?

Układ oddechowy zbudowany jest z dwóch dróg oddechowych – górnych i dolnych. Te pierwsze zbudowane są z jamy nosowej i gardła. Natomiast dolne składają się z krtani, tchawicy, oskrzelików i oskrzeli. W skład całego układu oddechowego wchodzi również ważny narząd wymiany gazowej, a mianowicie płuca.

Układ oddechowy pełni ogromną rolę w funkcjonowaniu złożonego organizmu, jakim jest ludzkie ciało. Odpowiada za sprawne pobieranie powietrza przez górne drogi oddechowe, a następnie ogrzanie go i oczyszczenie ze szkodliwych bądź zbędnych substancji. Następnie należy powietrze przetransportować przez dolne drogi oddechowe, aż do płuc, gdzie odbywa się wymiana gazowa. Tam w pęcherzykach płucnych dochodzi do pobierania tlenu przez krew, a oddania z naczyń krwionośnych dwutlenku węgla, jako niepotrzebnego produktu przemiany materii. Tlen jest bardzo ważny w pracy całego organizmu, gdyż bez niego każda komórka organizmu nie byłaby w stanie istnieć.

Czym tak naprawdę jest przeziębienie?

Przeziębienie nie jest bezpośrednio chorobą, a stanem zapalnym, który dotyka przede wszystkim błony śluzowej zarówno całych górnych dróg oddechowych, jak i części dolnych. Głównie do zainfekowania dochodzi jamy nosowej, gardła i krtani. Przeziębienie powstaje przez wirusy odpowiedzialne za stan zapalny błon śluzowych układu oddechowego.

Pierwszym etapem jest przez drogę kropelkową przedostanie się wirusa za pomocą dróg oddechowych w głąb organizmu. Dzięki temu szlakowi może łatwo dostać się do układu krwionośnego, chłonnego i głównie krwi. Kolejnym jego krokiem jest właśnie razem z krwią transport do wszystkich narządów i układów, aby móc zainfekować wszystkie komórki organizmu.

Dodatkowo warto dodać, że do stanu zapalnego błon śluzowych dróg oddechowych, czyli potocznie mówiąc przeziębienia dochodzi na drodze kropelkowej. Oznacza to, że wirus przenoszony jest przez ślinę, czyli najczęściej poprzez kichanie czy kaszel bez zasłonięcia ust czy nosa.

Epidemiologia

Przeziębienie jest dość popularną infekcją występującą często zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Największa zachorowalność przypada na okres jesieni oraz przełomu zimy i wiosny. Nieraz przybiera postać zakażeń masowych, ze względu na tendencję do szybkiego rozprzestrzenia się infekcji. Często zdarza się, że wystarczy jedna chora osoba w domu, szkole czy miejscu pracy, a reszta otoczenia w ciągu kilku dni również się zakaża.

Jakie objawy świadczą o przeziębieniu?

Należy pamiętać, iż mimo, że każdej chorobie przypisuje się specyficzne i jasno określone objawy, to każdy organizm jest inny. Dotyczy to również nawet zwykłego przeziębienia, które u każdego chorego może przebiegać nieco inaczej. Według danych statystycznych naukowców za początek infekcji uznaje się pierwsze kilka dni od zakażenia, w którym występują symptomy. Przeziębienie w przeciwieństwie do grypy rozwija się dość powoli, co pomaga zróżnicować te dwie jednostki chorobowe.

Objawy kliniczne towarzyszące zapaleniu błon śluzowych układu oddechowego są typowe, jednakże o różnym stopniu nasilenia w zależności od danej osoby. Najczęstsze objawy świadczące o przeziębieniu są nieco inne niż w przypadku grypy. Wyróżnia się:

• Stan podgorączkowy (do około 38 stopni).
• Bóle głowy.
• Pogorszenie się samopoczucia.
• Bóle kostne lub stawowe.
• Ból gardła.
• Uczucie drapania w gardle.
• Zaczerwieniona błona śluzowa górnych dróg oddechowych.
• Katar i uczucie zatkanego nosa.
• Kichanie.
• Szybka męczliwość.
• Uczucie ogólnego osłabienia organizmu.
• Zmniejszony apetyt.
• Bóle mięśni – rzadko, lecz zdarzają się.

Ze względu na często występującą niższą odporność u osób starszych oraz dzieci są oni bardziej podatni na przeziębienie. Te dwie grupy społeczne chorując na stan zapalny układu oddechowego ciężej go przechodzą i często zdarzają się u nich powikłania. Dlatego warto specjalnie zadbać o te osoby i unikać kontaktu z nimi, gdy samemu jest się chorym.

Czy przeziębienie może dać powikłania?

Przeziębienie jest chorobą, co oznacza, że może przysporzyć powikłań. Dojść do tego może z trzech różnych powodów, mianowicie gdy schorzenie jest:
a) nieleczone,
b) leczone w niewłaściwy sposób,
c) niedoleczone.

Występują dwie grupy społeczne, które muszą bardziej uważać niż inni. Tak jak wcześniej zostało wspomniane są to dzieci i seniorzy. W przypadku przeziębienia powikłania zdarzają się dość często, dlatego duży nacisk kładzie się na profilaktykę u tych osób oraz prawidłowe leczenie.

Dodatkowo znacznie bardziej na siebie uważać oraz dbać muszą osoby cierpiące na niektóre choroby przewlekłe. Jest to:

• Przewlekła obturacyjna choroba płuc, czyli w skrócie POChP.
• Mukowiscydoza.
• Astma oskrzelowa.
• Przewlekła niewydolność serca.
• Cukrzyca.

Chorzy cierpiący na powyższe jednostki chorobowe mają znacznie obniżoną odporność i funkcjonalność ważnych narządów stąd ostrożność jest szczególnie ważna.

Najczęstszymi występującymi powikłaniami zarówno w przebiegu przeziębienia, jak i już po jego wyleczeniu, to zapalenie płuc oraz zapalenie zatok przynosowych.

Na każde wystąpienie powikłania należy niezwłocznie reagować i skonsultować się z lekarzem, gdyż należą one do niebezpiecznych dla zdrowia organizmu. W przypadku ciężkich powikłań koniecznym może być leczenie szpitalne.
Co robić w przypadku zakażenia przeziębieniem i jak je zdiagnozować?
W sytuacji, gdy pojawi się choć kilka z wyżej wymienionych objawów, które wzbudzą podejrzenia, należy umówić się na wizytę u lekarza rodzinnego. Przeprowadzi on szczegółowy wywiad i wstępnie przebada, aby sprawdzić na jakie ewentualne kolejne badania skierować pacjenta. Przeziębienie diagnozowane jest u wszystkich chorych po potwierdzeniu występowania typowych objawów klinicznych podczas wywiadu. Dodatkowymi badaniami w celu potwierdzenia przeziębienia jest:

• • ocena wizualna gardła, krtani, migdałków i uszu,
  • ocena palpacyjna okolicznych węzłów chłonnych.
    Lekarz może również zadać pytanie o kolor wydzieliny z nosa, dlatego przed wizytą warto zwrócić na to uwagę.

Jak leczyć przeziębienie?

Przeziębienie jest jednostką chorobową spowodowaną działaniem wirusów. Oznacza to, że terapia skupiona na podawaniu antybiotyków jest bezskuteczna, gdyż dają one rezultat tylko w przypadku zakażenia bakteryjnego. Z tego względu przeziębienie leczy się głównie objawowo i jest ono odpowiednio dostosowane w zależności, które symptomy występują w danym przypadku.

Farmakoterapia obejmuje leki z różnych dziedzin, aby stosowane wspólnie na różnorodne objawy dawała odpowiednie rezultaty. W przypadku występowania:
a) Dolegliwości bólowych zaleca się ibuprofen, paracetamol, czopki czy kofeinę.
b) Stanów podgorączkowych stosowany jest kwas acetylosalicylowy, polopiryna lub aspiryna.
c) Podrażnionego gardła przyjmowane są wszelkiego rodzaju syropy, tabletki do ssania (najlepiej z wyciągiem podbiału, szałwii czy eukaliptusa) bądź płyny do płukania gardła.
d) Kataru pomocą będą preparaty służące do inhalacji, jak mięta czy melisa lub farmaceutyki w aerozolu.

Dodatkowo zaleca się stosować wszelkiego rodzaju maści rozgrzewające bądź spirytus kamforowy do nacierania górnej części pleców. Natomiast w przypadku utrzymującego się stanu podgorączkowego zaleca się wykonywać często chłodne okłady na głowę i ramiona, a także regularnie zmieniać odzież i pościel. Warto nie zapominać w okresie choroby o suplementacji witamin, a w szczególności witaminy C, gdyż pomaga organizmowi w walce z zakażeniem i zwiększa odporność.

Różnicowanie przeziębienia z innymi chorobami

Przeziębienie mimo, że różni się od grypy ma również kilka podobnych objawów, dlatego najlepiej nie leczyć się „na własną rękę”, a skorzystać z konsultacji medycznej. Jest to również istotne w przypadku nadkażenia bakteryjnego, które często jest mylone przez pacjentów właśnie z przeziębieniem. Objawy charakterystyczne dla infekcji bakteryjnej to:
a) Silny ból głowy, gardła, uszu.
b) Zmienione zabarwienie wydzieliny z nosa.
c) Wzrost temperatury powyżej 39 stopni i utrzymywanie się jej.
d) Występowanie objawów przez wiele dni.

Ogromną rolę ma prawidłowo przeprowadzony wywiad, który pomaga wystawić odpowiednią diagnozę. Jak w przypadku zakażeń wirusowych leczenie jest objawowe, tak w sytuacji infekcji bakteryjnej należy zastosować odpowiednie antybiotyki.

Zalecenia ogólne w przypadku przeziębienia

Jak w przypadku każdego schorzenia czy choroby najważniejszym jest pamiętać o przyjmowaniu leków i odpowiednich dawkach, które zlecił lekarz. Istnieją dodatkowe zalecenia do których warto się stosować w trakcie przeziębienia, gdyż oprócz przyniesienia ulgi w dolegliwościach mogą również przyspieszyć powrót do zdrowia, a także zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważnych powikłań. Oto kilka z najczęstszych zaleceń w gabinetach lekarskich dla przeziębionych.

• • 1. Starać się, jak najwięcej wypoczywać i leżeć w łóżku w cieple.
    2. Unikać działania niskich temperatur.
    3. Spożywać duże ilości płynów.
    4. Pić napoje o właściwościach rozgrzewających, jak herbaty z malin czy soki z czarnego bzu.
    5. Dbać o prawidłowe odżywianie się. W przypadku silnego bólu gardła warto spróbować diety półpłynnej, jak kisiele, budynie, jogurty czy zupy.
    6. Pamiętać o częstym wietrzeniu pomieszczeń, w których głównie przebywa osoba chora. Pokój powinien być ciepły, a powietrze wilgotne. Można do tego użyć nawilżacza powietrza, mokrych ręczników rozwieszonych na kaloryferach czy miski z wodą w ich otoczeniu.
    7. Unikanie dużych zbiorowisk ludzkich, a także kontaktu z osobami zakażonymi.
    8. Unikać palenia papierosów i wdychania dymu papierosowego.
    9. Stosować leki zgodnie z zaleceniami lekarza, farmaceuty bądź ulotki. Dotyczy to również witamin, w tym głównie C, aby nie przedawkować.
    10. Nie przyjmować antybiotyków bez porady lekarskiej, gdyż nieodpowiednio stosowane mogą przyczynić się do wystąpienia powikłań.