Co to jest duszność?

Duszność jest to stan, w którym odczuwa się brak wystarczającej ilości powietrza. Towarzyszyć temu może trudność w oddychaniu. To takie odczucie, jakby powietrza było cały czas za mało, pomimo prób głębszego oddychania. Powoduje to próby częstszego i intensywniejszego pobierania powietrza.
Przeżycie takiego stanu może być niepokojącym doświadczeniem. Alarmuje nas taka nagła zmiana samopoczucia, zwłaszcza, gdy dotyka nas to po raz pierwszy.

Niezwykle ważne, jest szybkie rozpoznanie i postawienie diagnozy. W większości przypadków nie jest trudne znalezienie przyczyny takiego samopoczucia. Znając źródło problemu, można szybko podjąć leczenie. Dlatego też, aby rozpoznać chorobę należy iść do lekarza i zrobić badania.

Przyczyny i rodzaje duszności

Dlaczego mamy duszności? Przyczyn może być wiele, zależy to od tego, jakiego jej rodzaju doświadczamy:

• Ostra – gdy dolegliwości przychodzą nagle, w czasie kilku minut, czy godzin i oprócz tego odczuwamy też inne objawy, np.:

– silny ból w klatce piersiowej
– kaszel, świst przy wdechu lub wydechu
– gorączka z odkrztuszaniem flegmy czy krwioplucie
Tego rodzaju objawy mogą być spowodowane problemem z sercem (np. niewydolnością, zawałem), płucami (np. zapalenie płuc, odma), ciałem obcym w drogach oddechowych, astmą.

• Przewlekła – stan, który zmienia się i towarzyszy nam od dłuższego czasu.

Do przyczyn zaliczyć można najczęściej niewydolność serca, ale też przewlekłe choroby płuc, niedokrwistość, choroby mięśniowo nerwowe, czy np. otyłość lub brak kondycji.

Do przewlekłej zaliczamy duszność wysiłkową i spoczynkową.

Co to jest duszność wysiłkowa? Jak nazwa wskazuje występuje w czasie aktywności fizycznej. Początkowo jest to wtedy, gdy wysiłek jest naprawdę duży. Następnie, z powodu choroby, już dużo mniejsza aktywność może powodować niechciane dolegliwości. Choroba może postępować do tego stopnia, że niedługi spacer może doprowadzić do trudności w oddychaniu. W końcowym etapie chory nie będzie w stanie wyjść z domu, bo nawet podstawowe czynności będą dla niego zbyt trudne do wykonania.

Lekarze oznaczają to w skali nasilenia od 0 do 4, gdzie 4 to stan najbardziej zaawansowany.

Druga – spoczynkowa – występuje najczęściej w nocy. Zazwyczaj spowodowana jest problemem z niewydolnością serca. Chory budzi się nagle w nocy, gdy dopada go problem z oddychaniem. Często towarzyszy temu kaszel suchy. Pozycja leżąca jest wtedy najbardziej uciążliwa.

Jak sobie pomóc w tej sytuacji?

Z pomocą przychodzi zmiana ułożenia ciała na pozycję stojącą, siedzącą czy po prostu półleżącą. Najczęściej duszność wysiłkowa prowadzi do spoczynkowej.

Niektóre przypadki trudności przy oddychaniu spowodowane są jedynie krótkotrwałymi problemami, jak infekcja górnych dróg oddechowych czy alergia. Jednak nie można tego lekceważyć, należy przyjrzeć się wszystkim objawom i najlepiej udać się do lekarza.

Duszność – rozpoznanie i leczenie

Kiedy i do jakiego lekarza iść?

Powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, gdy odczuwamy zadyszkę, trudności w oddychaniu nie wykonując żadnego wysiłku. Często może się wydawać, że dolegliwości występują bez przyczyny, choć przyczyna może być po prostu nam nieznana.

Co wtedy robić?

Gdy duszności występują w spoczynku i utrzymują się dłuższy czas lub czujemy, że znacznie się nasiliły – to moment w którym należy iść do lekarza.

Do jakiego lekarza najlepiej? Może to być kardiolog, ale też każdy lekarz o innej specjalizacji. Ten w razie czego pokieruje nas dalej, ale też udzieli rad i udzieli pierwszej pomocy.

Gdy dolegliwości są inne w stosunku do tego, czego zwykle doświadczamy, utrudniają funkcjonowanie, występuje ból w klatce piersiowej, dodatkowo nudności, nie ignorujmy tego! Wtedy najlepiej jest wybrać się na najbliższą izbę przyjęć i tam zgłosić się z problemem. Ważne jest, aby być precyzyjnym i konkretnym, opisując dolegliwości i odczucia jakich się doświadcza. To, jak dokładnie opisze się swój stan lekarzowi, bardzo może pomóc w szybkim znalezieniu przyczyny choroby lub być istotną wskazówką do dalszych badań.

Jak leczyć duszność?

Lekarz zleca szereg badań, aby upewnić się co mogło spowodować pogorszenie stanu oddechowego pacjenta. Wykonuje badanie oddechu, sprawdza tętno, ciśnienie, poziom tlenu w krwi za pomocą specjalnego urządzenia i zleca morfologię krwi i inne. Dodatkowo ważne też jest wykonanie badań obrazowych, np. EKG, echo serca, USG żył czy prześwietlenie klatki piersiowej.

W zdecydowanej liczbie przypadków po znalezieniu przyczyny można rozpocząć leczenie. Nieraz przed ustaleniem powodu powstania choroby stosuje się tlenoterapię. Przy przewlekłej odmianie choroby najczęściej leczy się jej objawy.

Czym jest leczenie objawowe?

Jest to zwykle leczenie bez użycia leków. Lekarz stara się pokazać pacjentowi, w jaki sposób ten ma radzić sobie przy ataku choroby. Edukacja dotyczy też rodziny lub opiekunów chorego. Ważne jest też, by stosować profilaktykę, by codziennym życiem nie prowokować do napadów duszności. Ważny jest:

• odpowiedni odpoczynek,
• nie przemęczanie się,
• ćwiczenia relaksacyjne,
• zwolnienie tempa codziennego życia,
• prawidłowe oddychanie.

Leczenie za pomocą leków stosuje się wtedy, gdy choroba jest bardzo zaawansowana lub to już jej końcowy etap. Łagodzi się wtedy ból podając silne leki przeciwbólowe. Podaje się też tlen i łagodzące inne objawy leki, np. uspakajające, przeciwlękowe czy antydepresyjne.

W celu uzyskania większej ilości informacji polecamy stronę Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego lub zasięgnięcie porady u naszych specjalistów.