Spis treści:
Powiększenie wątroby – co to takiego i z czym może być związane?
W warunkach prawidłowych wątroba mieści się w prawym górnym kwadrancie jamy brzusznej powyżej łuku żebrowego oraz części nadbrzusza. W zależności od budowy organizmu jest niewyczuwalna podczas badania. Bywa, że wątroba nieznacznie wystaje poniżej łuku żebrowego i nie powinno budzić to niepokoju. Może to być efekt niższego fizjologicznego położenia lub spowodowane jej przemieszczeniem w wyniku na przykład wysięku opłucnej. Czasem wzdęcia lub otyłość mogą wywoływać wrażenie powiększonej wątroby.
Co oznacza powiększenie wątroby?
Przyczynami, które wywołują taki stan mogą być:
- Zapalenie– tu głównie związane z wirusowym zapaleniem wątroby. Często też jest to wynik uszkodzeń polekowych. Oczywistym jest stłuszczenie wątroby zarówno alkoholowe jak i niealkoholowe. Kolejnym powodem może być uogólnione zakażenie bakteryjne lub wirusowe. We wczesnym okresie marskości wątroba również będzie powiększona, później natomiast jest mała. Autoimmunologiczne zapalenie wątroby, pierwotne zapalenie dróg żółciowych, sarkoidoza, czy ropnie wątroby również bywają przyczyną takiego stanu.
- Zastój krwi– Tutaj przyczyną jest prawokomorowa niewydolność serca, ale również niedrożność żył wątrobowych (zakrzepica, zespół niedrożności zatokowej wątroby)
- Zastój żółci– niedrożność zewnątrzwątrobych dróg żółciowych- najczęściej jest to kamica przewodowa. Chociaż należy mieć też na uwadze raka trzustki lub raka brodawki Vatera.
- Nacieczenie wątroby– Może być spowodowany chłoniakiem, białaczką albo hemopoezą (wytwarzanie elementów morfotycznych krwi) pozaszpikową.
- Odkładanie się substancji– Hemochromatoza dziedziczna, czyli nadmierne gromadzenie żelaza oraz inne stany przeładowania żelazem. Inne powody to amyloidoza, glikogenoza, lipidoza np. Choroba Gauchera), choroba Wilsona.
- Guzy- Powodem są pierwotny rak wątroby oraz niestety przerzuty nowotworowe, których wątroba często jest pierwszym miejscem lokalizacji.
Gdzie zgłosić się w razie wystąpienia powiększenia wątroby?
Samodzielne stwierdzenie tego objawu jest raczej trudne. Należy pamiętać, że wyczuwalny poniżej łuku żebrowego brzeg wątroby nie zawsze jest objawem powiększenia wątroby (może być obniżona, wtedy stłumienie wątrobowe nie jest zwiększone). Zazwyczaj podczas rutynowego badania pacjenta lub w trakcie badania USG jamy brzusznej lekarz jest w stanie rozpoznać powiększenie wątroby. Jeżeli istnieją dodatkowe wskazania powinien on zlecić badanie Tomografii Komputerowej (TK) lub Rezonansu Magnetycznego (MRI). Badania te pozwalają określić wielkość i strukturę wątroby, jej naczynia krwionośne, drogi żółciowe oraz wykryć cechy nadciśnienia wrotnego.
Zdarza się, że prócz samego powiększenia wątroby wystąpią inne objawy. Mogą to być uczucie pełności w brzuchu, ból w okolicy prawego łuku żebrowego, nudności i wymioty, świąd, żółtaczka, zmiana zabarwienia stolca czy obrzęki obwodowe zwłaszcza kończyn dolnych.
W pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Jeżeli dodatkowo występują objawy wymienione powyżej nie ma na co czekać. W przypadku poszerzenia diagnostyki lub ścisłej konsultacji lekarz rodzinny pokieruje do gastroenterologa lub hepatologa.
Jak zdiagnozować powiększenie wątroby?
Na wizytę do lekarza warto przygotować listę przyjmowanych leków i suplementów. Warto zastanowić się czy nie ma się dodatkowych objawów takich jak gorączka, bóle brzucha, zażółcenie skóry czy oczu. Należy również zwrócić uwagę na kolor stolca. Bardzo istotne jest poinformowanie o ilości i rodzaju spożywanego alkoholu. Pomocne mogą okazać się badania diagnostyczne między innymi morfologia krwi obwodowej, stężenie CRP, aktywność aminostransferaz (ALP,AST), wskaźniki cholestazy, czyli zastoju żółci (są to ALP, GGTP. bilirubina). Ważne może okazać się lipidogram, czyli stężenia triglicerydów i cholesterolu z uwzględnieniem frakcji lipoprotein ( HDL- tak zwany „dobry cholesterol” i LDL- tak zwany „zły cholesterol”). Niekiedy rozstrzygające będą immunologiczne teksty w kierunku zakażeń wirusowych wywołanych przez wirusy WZW B i C, wirusa mononukleozy zakaźnej (wirus EBV) czy wirusa CMV.
W celu uzyskania większej ilości informacji polecamy stronę Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii lub zasięgnięcie porady u naszych specjalistów.
